Cerpen Nur Hidayah: Kada Bakasudahan
Aku tahu ai amun baampik sabalah tangan tu lacit ka kiamat kada bakal babunyi. Aku tahu ai amun urang nang kuganang siang malam nangitu kada tahu manahu. Aku maka am ciling-ciling maitung cacak, gulang-gulik bakawan gaguling, ngalih banar mancari guring. Ganap talu sanja sudah kada ampih jua. Aku bingung kada sakira, dusa nangapa nang maulah aku pina mambungul kaya ini? Badiri barangkat rasa mangulir, makan guring kada karuan pangrasa, dibawa balingkar di kaguringan makin mandalami mata luka haja. Dasar liwar sakitnya hati, kada nyanyamanan.Amunnya kada hilap, ari itu ari Jumahat. Napa yu, bubuhannya pina rami handak ka masigitan. Ada jua nang pina ungut-ungutan di buncu warung. Pina habang mata, pina layu, kada basumangat. Luput pulang, kalu.
“Ka?” ujarku bagamat mangiau inya.
“Napa, Ding?” ujarnya pulang manyahuti, pina kada tatahu ja muhanya.
“Kada ai, Ka ai. Pina lawas kada talihat...“ Sambil lihum bapair aku manyahuti rasa saraba salah.
Takarinyum ha inya, apakah saku nang dipikirakannya. Aku babanaran kagum. Supan saurangan. Inya nitu kalaliwaran bingkingnya. Kada muha haja pang nang bungas, tapi langkar luar dalam, lacit ka parut lilit. Inya kada sarik mandangar aku managur tadi. Asa tatilambung aku kahimungan.
Dalas tatinggal ngaran, di mana pacah di situ tambikarnya, ujarku dalam hati ka wadah inya. Ditulak inya mantah-mantahkah, aku kada hiran lagi. Kaya apa haja kajadiannya, tatap aku sandang. Nyaman tahu kasudahannya.
***
Aku sanghaja mamilih ari Ahad bailang ka rumah inya, nyaman pas urangnya takumpul. Pas jua ai, jijingian urang batatawaan di palataran.
Inya ngitu balima badingsanak. Nang panuhanya sudah babini. Inya ngini anak nang numur dua. Kuitihi adingnya nang bibinian, pina asik badaku lawan nang kaka di palataran. Inya kulihat balogo lawan nang ading numur tiga. Dalam hatiku, wayah ini ada haja nang masih main logo lawan badaku. Babanaran kagum aku lawan kaluarganya ngini, pina ruhui rahayu banar. Inya ngitu jua bisa mambawai paadingan bamainan, padahal umur kaya inya ngitu kada cucuk lagi lawan pamainan balogo.
Rahatan mandam di muka rumah, takajut aku mandangar ada nang mangiau.
“Naik! Aida, maapa di situ ?” ujar inya sambil mangawai.
“Inggih,” ujarku pulang, sambil lihum. Lawas aku tadiam, umpat baduduk di palataran inya, sambil maitihi kuitan bini maulah wadai.
“Ngaran wadai nangini babalungan hayam. Tagal kada pas banar kaya babalungan hayam nang sabujurannya. Bila handak maulah wadai babalungan hayam, maka nang disadiakan galapung lakatan satangah kilu, daun pudak lima lambar, banyu santan satangah biji nyiur. Banyu kapur tiga sinduk, uyah sadikit, hinti gula habang,“ ujar sidin lancar bapandir manarangakan, padahal aku kada batakun. Tagal sidin tahu kalu aku pina bingung maliat apa nang digawi sidin.
“Hanyar am ulun tahu ada wadai babalungan hayam. Ngalih ai, kakanakan wayah ini tahunya pizza haja, atawa hot dog.”
“Bujur jar ikam, Diang ai.” Sidin mangiau aku Diang. Diang ngitu sambatan gasan bibinian bujang di wadahku. Aku ngini badiam di Marabahan. Lamun di Banjar, Diang tu sama lawan Galuh.
“Ngarannya Aida, Ma ai,” ujar Ka Dani mamadahi. Panjangnya Hamdani. Sambil malirik ha inya lawan diaku.
“Aida, tulung pang ambilakan wadah gasan maudak adunan ngini di dapur,” ujar sidin.
“Inggih...” Aku masih bingung, sadadikit kada marasa kulir, nang kaya hadangan ditarik hidung tu pang. Padahal amun disuruh kuitan di rumah, kalaliwaran kulirnya aku. Tagal am ngini nang manyuruh calun mintuha, ujarku dalam hati, sambil jihi-jihi saurangan. Aku bakalimpusut ka dapur.
Umai, umai, kababagusan dapur urang. Kada tapipirit lawan rumah saurang. Kada jua pang amun harat banar, tapi rasa sanang tu pang bagawian. Pakakasnya kada saraba larang, kada saraba ulin, papan biasa haja, tapi bagus, taatur, barasih pulang. Kaya paribasa: jangan baya balingsar, dijilat gin kawa. Cucuk banar lawan nang maharagu, putih barasih lacit ka hati.
Mahancap aku maambil nang disuruh sidin. Kalu kalawasan mahadang. Limbah sampai ka palataran, langsung kuunjuk. Tapi sidin kada manyambut.
“Ikam haja nang manggawi,” ujar sidin.
“Ulun kada bisa,” ujarku, kulir badusta. Mun dasar kada bisa.
“Buati galapung lakatan nitu dalam wadah nang ikam ambil tadi, tuangi lawan santan. Tambah banyu parasan daun pudak, banyu kapur lawan uyah, sadikit. Diudak sampai rata, sampai jadi adunan nang sadang likatnya, supaya kawa ditampa. Banyu kapur nitu gunanya supaya ada rasa sintal.”
“Inggih,” ujarku mahancap manggawi.
“Umai, umai, adingku ngini bisa jua sakalinya maulah wadai,” ujar Ka Dani sambil baduduk di palatar.
“Kada, Ka ai. Mama pian nang malajari. Pian gin harat banar sakalinya, Ka lah, balogo.”
“Aku ni, Aida ai, sahibar mananamakan rasa bangga lawan banua saurang, nang kaya lawan parmainan tradisiunal. Supaya ading-adingku ni kaina bisa malastariakannya. Sakira jangan sampai punah.”
“Ngalih nang ngaran mantan Nanang Banjar nilah,” ujarku pulang, nang disambut lawan karinyum Ka Dani nang maulahku rasa rabah rumpiuh iman.
“Ikamkah jua, Aida, handak kulajari balogo?”
“Ayu nah, Ka, nyaman humpimpah dulu kita...” Sambil tatawaan kami sabarataan.
“Sudahlah, Aida?” ujar Mama Ka Dani.
“Inggih, sudah.”
“Adunan nitu diambil saganggam, lalu diulah nangkaya babalungan hayam. Tagal di dalamnya diisi dahulu lawan hinti.”
“Kaya apa maulah hintinya?”
“Maulah hinti nitu bahannya nyiur baparut nang anum, bacampur lawan gula habang nang basasap. Ada jua nang ditambahi lawan gula putih, tambahi sadikit uyah, gasan manimbulakan rasa. Samunyaan ngitu buat ka rinjing nang batanggar di api, tambahi sadikit banyu. Diudak rata sampai karing.”
Aku takajut. Nang manyahuti lain Umanya Ka Dani, tapi bibinian nang kira-kira 2 tahun di atas aku. Bingking. Putih. Rambutnya panjang maikal mayang. Alis mangumpang parang. Batahi lalat. Matanya cirat-cirat. Managuk banyu liur aku malihat.
“Naik, Nak,“ ujar Umanya Ka Dani.
Mandibar samangatku. Nak? Rasa bagaritik ai hatiku.
“Aida, ngini ngarannya Rahma. Pacarnya Dani.”
Taritisan banyu mataku kada sadar.
“Aida, ikam kanapa?” ujar Ka Dani.
“Kada, Ka ai. Ulun kalimpanan... Ni diapai lagi? Ulun kada tahu.”
“Disumap sampai masak,” ujar Rahma manyahuti. “Ma, ulun mambawakan pian lawan Abah gangan manis nang isinya kacang panjang, karawila, waluh habang, lawan bayam. Iwaknya papuyu baubar. Miar tupang sasingut Abah,” ujar Rahma.
Rami buhannya tatawaan. Aku kada sanggup lagi, bapikir handak bulik.
Imbah basalaman, aku lalu bagamat handak bulik. Kada jadi manuluskan niat awalku bailang ka rumah Ka Dani .
“Hau, kanapa maka bulik? Wadai kita balum masak,” Umanya Ka Dani managur.
“Anu, ari pina muru. Ulun handak mamutiki tatapasan di rumah. Kalu kahujanan.”
Padahal ari liwar bagusnya. Kadada lalu muru, apalagi handak hujan. Rupanya paham kalu Ka Dani. Mahancap inya manyasah aku.
“Sudah lawaslah lading ikam tu simpak?” ujarnya batakun babaya kadangaran. Sambil bagariwih tangannya mamusuti kapala lawan bahuku.
Kuitihi tanganku. Aku kada mambawa lading. Mambawa plastik banar ai, nang isinya kain sasirangan, gasan umanya Ka Dani. Marigap hatiku, lalu mangarti ai aku, kamana sabujurnya ampah tatakunan inya nangitu.
“Hanyar am...” Aku sahuti sambil manggitir. Awakku panas dingin saikungan. Kada wani maitihi muhanya.
Imbah maunjuk sasirangan nang bamotif “Dara Manginang”, nang warnanya habang tarang, bagamat ai aku bulik. Sambil ingui-ingui manangis. “Banyak nang handak ulun pandirakan. Tapi asa kasat rakungan. Rasa dijarat, dada asa sasak, rasa ngalih manyintak hinak...” ujarku manutup pandir.
Inya tamandam mancangangi aku. Matanya nang galak nitu pina muru, pina puang, manarawang. Limbah batunduk satumat, inya takurihing bapair sambil bajauh ampah ka palatar.
“Ka, asal pian tahu haja. Cinta ulun ni kadada habis-habisnya gasan pian. Kada bakasudahan...”
Jaruju padang jumampai
Paikat laki dadaian kain
Amun judu baluman sampai
Hakikat hati kada kalain[]
Nur Hidayah, lahir di Banjarmasin, 11 Agustus 1991. 10 Besar Finalis Galuh Banjar (2009), mahasiswi Jurusan Ilmu Komputer di Fakultas MIPA Universitas Lambung Mangkurat Banjarmasin. Sering menjuarai lomba tulis puisi, cerpen, lomba bakisah bahasa Banjar, lomba model dan pemilihan Diang Barito di Marabahan, Kabupaten Barito Kuala. Puisinya dipublikasikan di Banjarmasin Post dan Radar Banjarmasin. Bergabung dengan Sanggar Seni Rindang Bahalap di Marabahan.
Sumber:
Suseno, Y.S. Agus (Ed). 2010. Manyanggar Banua: Bunga Rampai Puisi dan Cerita Pendek Bahasa Banjar Pemenang Lomba Aruh Sastra Kalimantan Selatan VII Kabupaten Tabalong 2010. Tanjung: Pemerintah Kabupaten Tabalong
http://datutadungmura.blogspot.com/2012/02/puisi-dan-cerpen-bahasa-banjar_21.html
0 komentar: